«Ուղեղների արտահոսք». Իսրայել

Ստարտափների ու նորարարությունների երկիր Իսրայելից «ուղեղների արտահոսքը» սկսվել է շատ վաղուց: Ըստ Իսրայելի Վիճակագրության կենտրոնական բյուրոյի տվյալների՝ 1980-ից 2010 թվականներին Իսրայելում բարձրագույն կրթություն ստացածների բավականին ազդեցիկ մասը հետագա տարիներին ապրել է արտերկրում (նկ. 1): Կարելի է նկատել, որ բարձրագույն կրթությամբ արտագաղթողների մասնաբաժինը գնալով աճել է:

 

Նկ. 1. Իսրայելում 1980-2010 թթ. բարձրագույն կրթություն ստացած և 2013թ. ու 2017թ. նախորդող առնվազն երեք տարիների ընթացքում արտերկրում բնակված իսրայելցիների մասնաբաժինները Իսրայելում ավարտած ուսանողների ընդհանուր թվաքանակի մեջ

 

Հետաքրքիր է, որ Իսրայելն ունի 9 մլն բնակչություն, սակայն տնտեսության և առողջապահության համակարգը հենվում է բնակչության շատ փոքր հատվածի՝ ընդամենը 130 000 քաղաքացիների ուսերին: Տեխնոլոգիաների ոլորտը ապահովում է արտահանման 40%-ը, սակայն այդ հատվածում աշխատում է աշխատուժի 2.7%-ը: Սա հիշեցնում է Պարետոյի սկզբունքը կամ 80/20-ի կանոնը, ըստ որի՝ 20% ջանքերը ապահովում են 80% արդյունք: Հրեա տնտեսագետ, հետազոտող Դեն Բեն-Դեյվիդը կարծում է, որ բարձր որակավորում ունեցող մասնագետների արտագաղթը պայմանավորված է հենց այս պարադոքսալ երևույթով. «պատկերացրեք մի շարժիչ, որն ունի բոլոր մխոցները, բայց գնալով ավելի ու ավելի քիչ մխոցներ է շահագործում»: Սա նախ ռեսուրսների անարդյունավետ կառավարում է, հետո հանգեցնում է, որ շահագործվող «միակ մխոցը շատ արագ շարքից դուրս գա» կամ Իսրայելի դեպքում՝ արտագաղթի մի երկիր, որտեղ ապրելն ավելի հեշտ կլինի. Իսրայելում ապրելը բավականին «թանկ է»: Իսրայելի արդյունաբերական կենտրոն Թել Ավիվն ու մայրաքաղաք Երուսաղեմը աշխարհի ամենաթանկ քաղաքների հնգյակում են: Թել Ավիվում միջին եկամտով ընտանիքը միջին գնի բնակարան ձեռք բերելու համար պետք է աշխատի 20.5 տարի, իսկ Երուսաղեմում՝ 18.5 տարի:

 

Նկ. 2․ Ամենաթանկ 25 քաղաքները՝ հաշվի առնելով տվյալ քաղաքում բնակարան գնելու համար անհրաժեշտ տարիների քանակը

 

«Ուղեղների արտահոսքը» կանխելու կամ «ուղեղների վերադարձ» կազմակերպելու համար Իսրայելը իրականացնում է բազմաթիվ ծրագրեր, որոնցից ամենահայտնիներն են «I-CORE»-ն և «The Israel Brain Gain Program»-ը:

 

I-CORE (Israeli Center of Research Excellence) նախաձեռնությունը ստեղծվել է 2011 թվականին: Այն բարձրագույն կրթության բարեփոխումների բազմամյա ծրագրի մի մասն է, որը նպատակ ունի զարգացնել Իսրայելի գիտական միտքը և՛ Իսրայելում, և՛ Իսրայելից դուրս: «I-CORE»-ի գործունեության շնորհիվ Իսրայելում ստեղծվել են բազմաթիվ հետազոտական կենտրոններ: Նախաձեռնության նպատակներից մեկը ուղեղների վերադարձն է, որը հետազոտական կարողությունների ամրապնդման և Իսրայելի բուհական կրթության որակի բարելավման հիմնական միջոցն է:

 

Իսկ The Israel Brain Gain Program-ը, որը գործարկվել է 2013 թվականից, Իսրայելում գործող կազմակերպություններին և հետազոտական ինստիտուտներին առաջարկում է հավաքագրել բարձր որակավորում ունեցող իսրայելցի մասնագետներ սփյուռքից: Արդյունքում՝ այդ կազմակերպությունները ձեռք են բերում միջազգային փորձով բարձրակարգ մասնագետների, միևնույն ժամանակ նպաստում են Իսրայելի տնտեսության զարգացմանը և օգնում են այն իսրայելցիներին, ովքեր ցանկանում են վերադառնալ հայրենիք:

 

Չնայած այս ծրագրերի գործարկմանը՝ այժմ վերադարձող մեկ որակավորված իսրայելցուն բաժին է ընկնում Իսրայելը լքող մոտ հինգ որակավորված քաղաքացի.

 

Նկ. 3. Իսրայելը լքող որակավորված քաղաքացիների թվաքանակի հարաբերակցությունը Իսրայել վերադարձող որակավորված իսրայելցիների թվաքանակի նկատմամբ

 

Իսրայելում շատ լավ գիտեն, որ ամերիկյան համալսարանները լավագույնն են որպես հետազոտական ինստիտուտներ: Այդ պատճառով Իսրայելը խրախուսում է, որ իր ուսանողները որպես հետազոտողներ ընդգրկվեն ամերիկյան որևէ բուհի ծրագրում: Սա նշանակում է, որ ԱՄՆ մեկնող իսրայելցի գիտնականը չի հաշվառվում որպես տվյալ բուհի ուսանող, այլ այնտեղ զբաղվում է հետազոտություններով կամ այլ ժամանակավոր գիտական աշխատանքներով: Սա Իսրայելի վարած հետաքրքիր քաղաքականությունն է, որի հարցում Իսրայելը մրցակից չունի.

 

Նկ. 4. ԱՄՆ-ի համալսարաններում ժամանակավոր գիտահետազոտական գործունեությամբ զբաղվող և որպես ուսանող չհաշվառված մասնագետների թվաքանակը 100 000 բնակչի հաշվով՝ ըստ ծագման երկրի

 

Թեպետ Իսրայելից ուղեղների արտահոսքը դեռևս չի մեղմվում, սակայն վերջին տարիներին Իսրայելը սկսել է դառնալ օտարերկրացի ուսանողների համար ցանկալի ուղղություն: Այնտեղ կան մի քանի բարձրակարգ համալսարաններ, որոնցից է Երուսաղեմի հրեական համալսարանը, Թել Ավիվի համալսարանը, Տեխնոլոգիայի ինստիտուտը և այլն: Իսրայելում այժմ սովորում է մոտ 12 000 օտարերկրացի ուսանող.

 

Նկ. 5․ Ուսանողների արտահոսքը Իսրայելից և ներհոսքը դեպի Իսրայել՝ ըստ UNESCO-ի վիճակագրական ինստիտուտի տվյալների (2010-2017թթ.)

 

2019 թվականի փետրվարին հայտարարվեց, որ, ներդնելով 123 մլն ԱՄՆ դոլար, 2022 թվականին Իսրայելում սովորող օտարերկրացի ուսանողների թիվը կհասցվի 24 000-ի: Եթե այդ ներդրումները ապահովեն պլանավորված արդյունքը և արտերկրում սովորող իսրայելցի ուսանողների թիվը շարունակի աճել վերջին տարիների աճի տեմպերով (տարեկան մոտ 4%), ապա Իսրայելը ստեղծման օրվանից առաջին անգամ կգրանցի «ուղեղների շրջանառության դրական հաշվեկշիռ»:

 

Այս թեմայով՝

2020-01-23  Ուղեղները պետք է հավաքագրել ողջ աշխարհից

2020-02-26  Սինգապուրի պայքարը «ուղեղների արտահոսքի» դեմ

2020-02-28  Չինաստանի, Հնդկաստանի և Սաուդյան Արաբիայի պայքարը «ուղեղների արտահոսքի» դեմ

2020-03-09  «Ուղեղների արտահոսք»․ Հայաստան, Վրաստան և Ադրբեջան

2020-03-15  Փյունիկը` մոխիրներից դեպի վերածնունդ. Հարավային Կորեա

2020-03-19 «Ուղեղների արտահոսք». Թուրքիա և Իրան

Դիտվել է՝ * անգամ

Լրահոս

  • 2021-06-25
  • Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը՝ 4,3%
  • 2021-06-24
  • Կորոնավիրուսի տնտեսական հետևանքների չեզոքացման 23-րդ միջոցառման շրջանակում աջակցությունը կշարունակվի
  • 2021-06-24
  • «Արտեկ փովեր սիստեմա» ընկերությունը «Ալյանս» ԱՏԳ-ում կիրականացնի անօդաչու թռչող սարքերի արտադրության գործունեություն
  • 2021-06-23
  • Հունվար-ապրիլին արտերկրից Հայաստան դրամական փոխանցումները 29.1%-ով աճել են
  • 2021-06-22
  • Տեղաբաշխվել են պետական կարճաժամկետ պարտատոմսեր
  • 2021-06-22
  • Մայիսին՝ ապրիլի համեմատ, գրանցված աշխատատեղերն ավելացել են շուրջ 8.5 հազարով
  • 2021-06-18
  • 4.1 մլրդ դրամի գերավճարի գումարները վերադարձվել են 29 306 հարկ վճարողներին
  • 2021-06-18
  • Հայաստան զբոսաշրջային այցելությունները ապրիլ ամսին կազմել են 41,881, իսկ մայիսին՝ 52,908
  • 2021-06-17
  • ԱԺ Ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի մշտական հանձնաժողովն ամփոփել է աշխատանքները
  • 2021-06-16
  • ԿԲ-ը վերանայել է գնահատականը, կանխատեսում է 4.6 տոկոս տնտեսական աճ
  • 2021-06-15
  • Արտաքին հատվածից ՀՀ տնտեսության վրա ակնկալում է էական գնաճային ազդեցություն
  • 2021-06-15
  • Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը բարձրացվել է 0.5 տոկոսային կետով
  • 2021-06-14
  • Կապի ոլորտում փորձ է արվում ներդնել շարժական կապի լայնաշերտ 5G տեխնոլոգիաները
  • 2021-06-10
  • Համաշխարհային բանկը 2021թ․ Հայաստանում կանխատեսում է 3.4% տնտեսական աճ
  • 2021-06-09
  • Համաշխարհային բանկը գլոբալ տնտեսության համար 5,6% աճ է կանխատեսում
  • 2021-06-04
  • Սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը կազմել է 5.9%
  • 2021-06-03
  • Կառավարությունն ընդունել է ՀՀ-ից մի շարք ապրանքների արտահանման ժամանակավոր արգելք կիրառելու մասին որոշում
  • 2021-06-03
  • Գործադիրը հաստատել է ՀՀ-ում ինտենսիվ այգեգործության զարգացման ծրագիրը
  • 2021-06-02
  • Քննարկվել են տնտեսական ոլորտին վերաբերող տարեկան կատարողականները
  • 2021-06-01
  • 2020թ. պետական բյուջեի կատարման մասին տարեկան հաշվետվության քննարկումներ ԱԺ-ում
  • 2021-06-01
  • 2021թ. 5 ամիսներին ՊԵԿ-ն ապահովել է 618.4 մլրդ դրամ հարկային եկամուտ
  • 2021-06-01
  • Սոցիալական պաշտպանության համակարգի ախտորոշումը և ՔՈՎԻԴ-19-ի ազդեցությունը ՀՀ տնային տնտեսությունների վրա
  • 2021-05-31
  • ՕECD-ն զգուշացնում է գլոբալ տնտեսության անհավասարաչափ վերականգնման մասին
  • 2021-05-31
  • Տեղի ունեցել ՀՀ-ում Ֆինանսական կրթման ազգային ծրագրի մշակման և իրագործման հանձնաժողովի 17-րդ նիստը
  • 2021-05-31
  • Անշարժ գույքի շուկան դեռևս չի վերադարձել նախաքովիդյան վիճակին
  • 2021-05-26
  • Ուղեցույցներ ու իրազեկման թերթիկներ` տնտեսվարողների համար
  • 2021-05-25
  • Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը՝ 2,6%
  • 2021-05-25
  • Տեղաբաշխվել են պետական կարճաժամկետ պարտատոմսեր` 1 մլրդ դրամ ծավալով
  • 2021-05-24
  • 2021թ․ 1-ին եռամսյակում ՀՆԱ-ի աճը կազմել է – 3,3%
  • 2021-05-24
  • Մայիսի 24-ին կտեղաբաշխվեն պետական պարտատոմսեր․ ՀՀ ՖՆ
  • 2021-05-20
  • Նախագիծ անշարժ գույքի կառուցապատմամբ զբաղվող տնտեսավարող սուբյեկտների մոտ ԱԱՀ-ի և շահութահարկի մասով առաջացած խնդիրների լուծման համար
  • 2021-05-20
  • Պարզեցվել է տնտեսվարողներին անցումային գերավճարների վերադարձման կարգը
  • 2021-05-20
  • Հայաստանի բանկերի միությունն ամփոփել է համակարգի առաջին եռամսյակի ցուցանիշները
  • 2021-05-19
  • ԿԲ-ը հրապարակել է 2021թ. մայիսի 4-ի վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի արձանագրությունը
  • 2021-05-18
  • 2020թ․ առաջին երեք եռամսյակում ԿԲ-ն վարել է խթանող դրամավարկային քաղաքականություն
  • 2021-05-18
  • Տրանսֆերային գնագոյացման կարգավորումները՝ հարկային կարգապահության բարելավման միջոց
  • 2021-05-13
  • Գործադիրը հաստատել է ոռոգման համակարգի ֆինանսական առողջացման աջակցության 2021 թվականի ծրագիրը
  • 2021-05-13
  • Մարզպետարաններին կտրամադրվեն լրացուցիչ սուբվենցիաներ
  • 2021-05-13
  • Գիտաշխատողների աշխատավարձերն աստիճանաբար կբարձրանան
  • 2021-05-12
  • Տարեվերջին գնաճային ճնշումը Հայաստանում կթուլանա․ ԵԱԶԲ
  • 2021-05-11
  • Բնակչության ծերացումը կնվազեցնի գլոբալ տնտեսական աճը․ Moody’s
  • 2021-05-10
  • Գարնանացան հացահատիկային, հատիկաընդեղեն և կերային մշակաբույսերի արտադրության խթանման պետական աջակցության ծրագիր
  • 2021-05-07
  • ՊԵԿ-ը հրապարակել է զբոսաշրջության և առևտրական գործունեության վերաբերյալ հարկային ուղեցույցներ
  • 2021-05-07
  • Պարենային ապրանքների համաշխարհային գների աճը ապրիլին շարունակվել է
  • 2021-05-07
  • ԱՄՆ-ից սկսել են ավելի շատ փող ուղարկել Հայաստան
  • 2021-05-06
  • Օտարերկրյա ուղղակի ներդրումներն աշխարհում հակառեկորդ են սահմանել
  • 2021-05-05
  • Սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը կազմել է 6.2%
  • 2021-05-04
  • Զբոսաշրջության ոլորտի առավել ճշգրիտ վիճակագրական տվյալների հավաքագրում՝ ՍԷԿՏ համակարգի բարելավման միջոցով
  • 2021-05-04
  • 12-ամսյա բնականոն գնաճը ևս արագացել է՝ մարտի վերջին կազմելով 6.6%։
  • 2021-05-04
  • 2020-ին Հայաստանում անկանխիկ գործարքների ծավալը 37%-ով ավելացել է
  • 2021-05-04
  • Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը բարձրացվել է 0.5 տոկոսային կետով
  • 2021-05-04
  • ԵՄ երկրներում գրեթե 7 միլիոն աշխատատեղ է կրճատվել օդային ուղևորափոխադրումների դադարեցման պատճառով
  • 2021-05-03
  • Արցախում նվազագույն սպառողական զամբյուղի արժեքն աճել է
  • 2021-04-30
  • Մեկնարկել է «Ապագա Հայկականը» հանրային նախաձեռնությունը
  • 2021-04-28
  • 2021 թվականին ՀԿԵ-ն հիմնանորոգելու է 9,5 կմ երկաթուղային գծեր
  • 2021-04-27
  • Քննարկվել են Կառավարության առաջիկա քայլերը պետական պարտքի նվազեցման ուղղությամբ
  • 2021-04-27
  • ՊԵԿ-ն աջակցության ծրագրերի շրջանակում շուրջ 9 մլրդ դրամ է բաշխել տնտեսվարողներին
  • 2021-04-27
  • 2020թ. բյուջեի կատարման տարեկան հաշվետվությունը կառավարությունը խորհրդարան կներկայացնի մինչև մայիսի 1-ը
  • 2021-04-27
  • Քննարկվեցին փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարին առնչվող հարցեր
  • 2021-04-26
  • Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը (2021թ․ հունվար-մարտ)՝ – 2,0%
  • 2021-04-23
  • ՎԶԵԲ-ը կաջակցի Հայաստանի ֆոնդային բորսային` մշակելու կապիտալի շուկայի զարգացման ռազմավարությունը
  • 2021-04-22
  • 6 ամսով երկարացվել է ժամանակավորապես ներմուծված ավտոմեքենաների՝ ԵԱՏՄ տարածքում մնալու ժամկետը
  • 2021-04-21
  • Համավարակից վերականգնումը կլիմայի փոփոխությանն ուղղված գործողություններին թափ հաղորդելու հնարավորություն
  • 2021-04-21
  • 2020թ. մարտի համեմատ եկամուտ ապահոված աշխատատեղերի քանակն ավելացել է շուրջ 2500-ով
  • 2021-04-21
  • Ապրիլի 19-ին տեղաբաշխվել են պարտատոմսեր
  • 2021-04-21
  • PwC-ն կազմել է ԿԲ թվային արժույթների գլոբալ վարկանիշը
  • 2021-04-21
  • Եկամտային հարկի գումարների վերադարձման դիմումներն անհրաժեշտ է ուղարկել էլեկտրոնային եղանակով
  • 2021-04-20
  • 2021թ․ 1-ին եռամսյակի ՏՏ ոլորտի խոշոր հարկ վճարողները
  • 2021-04-15
  • 2021թ. առաջին եռամսյակում 1000 խոշոր հարկ վճարողները
  • 2021-04-14
  • Շուրջ 4.7 մլրդ դրամ կորոնավիրուսի տնտեսական հետևանքների չեզոքացման 23-րդ միջոցառման շահառուներին
  • 2021-04-13
  • ՀՀ 2021թ․ թողարկված եվրապարտատոմսերը սկսել են շրջանառվել Հայաստանի ֆոնդային բորսայում
  • 2021-04-12
  • 2020թ․ ավանդներն ավելացել են 101 մլրդ դրամով կամ 2.9%-ով
  • 2021-04-09
  • Աշխատանքի առցանց հայտարարությունների վերլուծություն
  • 2021-04-09
  • Evocabank-ի պարտատոմսերը ցուցակվել են Հայաստանի ֆոնդային բորսայում
  • 2021-04-08
  • Գիտատեխնիկական ծրագրերի իրականացման համար կտրամադրվի հավելյալ գումար
  • 2021-04-08
  • ՀՀ կենտրոնական բանկը ՀՀ արտարժութային շուկայում կիրականացնի գործառնություններ
  • 2021-04-07
  • 2021թ․ ապրիլի 1-ի դրությամբ ավելացել է միկրոձեռնարկատերերի քանակը
  • 2021-04-07
  • Բեռնափոխադրումների անկում և ուղևորափոխադրումների աճ 2021թ․ առաջին եռամսյակում
  • 2021-04-07
  • 2020թ․-ին վճարային քարտերով գործարքների ծավալը 2019թ․-ի համեմատ ավելացել է 16.4%-ով
  • 2021-04-05
  • Սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը կազմել է 5.8%

    Ամենաընթերցված

    7 օր 30 օր