Փետրվարին նախորդ տարվա նույն ժամանակաշրջանի համեմատ (ՆՏՆԺՀ) տնտեսական ակտիվության ցուցիչը (ՏԱՑ) կրճատվեց 5.3 տոկոսով՝ վերականգնվելով հունվարի ՆՏՆԺՀ 8.2 տոկոս կրճատման համեմատ: Արդյունաբերությունում (որտեղ ՆՏՆԺՀ տեղի ունեցավ 5 տոկոսի անկում) արձանագրվեց կրճատման ավելի ցածր տեմպ փետրվարին, մինչդեռ շինարարության ոլորտը ՆՏՆԺՀ աճեց 1.1 տոկոսով: Ծառայությունների և առևտրի ոլորտները (որտեղ ՆՏՆԺՀ տեղի ունեցավ համապատասխանաբար 12 և 11 տոկոսի անկում) մնում են ծանր վիճակում: Կուտակային արտահայտությամբ ՏԱՑ-ը նվազեց 6.7 տոկոսով 2021թ. առաջին երկու ամսում: Քանի որ 2020թ. մարտ ամսից սկսած «ՔՈՎԻԴ-19»-ի հետևանքով տնտեսական ակտիվությունը դանդաղեց, ապա սպասվում է, որ ՆՏՆԺՀ աճի տեմպը կուժեղանա գալիք ամիսներին: Կանխատեսվում է ՀՆԱ-ի 3.4 տոկոսի աճ 2021թ.՝ ելնելով այն ենթադրությունից, որ չեն լինի նոր սահմանափակումներ, իսկ քաղաքական լարվածությունը կվերանա:
Տնտեսական ակտիվության վերականգնման վրա կարող է բացասաբար ազդել «ՔՈՎԻԴ-19»-ով վարակման դեպքերի աճը: Վերջին շաբաթներին Հայաստանում օրական գրանցվեց վարակման շուրջ 900 դեպք (փետրվարին արձանագրված 200-ի համեմատ), երբ օրական կտրվածքով թեսթերի դրական պատասխանների թիվը, որը փետրվարին 6 տոկոս էր, ապրիլի սկզբին գերազանցեց 20 տոկոսը: Ինչևէ, դեպքերի աճը չի ուղեկցվել լրացուցիչ սահմանափակումներով, և նախաքովիդյան մակարդակի համեմատ փետրվարին գրանցված միջինում 75 տոկոս շարժունակությունը ապրիլի սկզբին բարձրացավ 86 տոկոսի: Պատվաստումները սկսվեցին մարտին, բայց դրանց կատարման տեմպին խոչընդոտում է նա, որ ստացված պատվաստանյութի քանակությունը սահմանափակ է: Մինչ օրս Հայաստանը ստացել է 17000 չափաբաժին «Sputnik V» և 24,000 չափաբաժին «Astra Zeneca» պատվաստանյութ:
Մարտին ՆՏՆԺՀ գնաճը է՛լ ավելի մեծացավ՝ հասնելով 5.8 տոկոս մակարդակին և դրանով իսկ խախտելով ՀՀ Կենտրոնական բանկի (ՀՀ ԿԲ-ի) նպատակային գնաճի միջակայքի վերին շեմը: Սա պայմանավորված էր որոշ ապրանքների, հատկապես սննդամթերքի միջազգայինգների աճով, ինչպես նաև ՀՀ դրամի արժեզրկման ազդեցությամբ: Գների աճ է տեղի ունեցել սպառողական զամբյուղի համարյա բոլոր ապրանքների մասով, իսկ մարտին սննդամթերքի և ոչ ալկոհոլային ըմպելիքների գները ՆՏՆԺՀ բարձրացան 7.4 տոկոսով (փետրվարին ՆՏՆԺՀ 7.8 տոկոսով աճից հետո): Որոշ պարենային ապրանքների, օր.՝ հավկիթի, գները համարյա կրկնապատկվեցին Սբ. Զատիկի տոներից առաջ: Հաշվի առնելով փետրվարին 25 բազային կետով վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի աճը և պահանջարկի ընդհանուր ցածր մակարդակը՝ ՀՀ ԿԲ խորհուրդը մարտի 16-ին որոշեց անփոփոխ թողնել վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը, այն է՝ 5.5 տոկոս:
Գծապատկեր 1. Գնաճը կտրուկ աճեց՝ հատելով ՀՀ ԿԲ-ի նպատակային միջակայքի վերին շեմը
(ՍԳՑ գնաճ, ՆՏՆԺՀ փոփոխություն, տոկոս)
Փետրվարին ՆՏՆԺՀ արտահանման ծավալները փոքր-ինչ (2 տոկոսով) նվազեցին, մինչդեռ պահպանվեց ներկրման թույլ դինամիկան, ինչը հանգեցրեց առևտրային մնացորդի բարելավմանը: Օգտակար հանածոների արտահանման ուղղությամբ գրանցված աճը, որը պայմանավորված էր պղնձի ավելի բարձր գներով (նույնիսկ պղնձի արտահանման ծավալների անկման պարագայում), չեզոքացնող ազդեցություն ունեցավ սննդամթերքի և թանկարժեք քարերի արտահանման ծավալների կրճատման վրա: Ներկրման գործառնությունները փետրվարին ՆՏՆԺՀ նվազեցին 13.6 տոկոսով՝ արտացոլելով ներքին պահանջարկի դանդաղ վերականգնումը: 2021թ. առաջին երկու ամսում առևտրային դեֆիցիտը ՆՏՆԺՀ նվազեց 30 տոկոսով: Ելնելով վերջերս հրապարակված 2020թ. վճարային հաշվեկշռի (ՎՀ) տվյալներից՝ ընթացիկ հաշվի դեֆիցիտը բարելավվել է՝ 2019թ. ՀՆԱ-ի 7.2 տոկոսի համեմատ կազմելով 2020թ. ՀՆԱ-ի 3.1 տոկոսը, քանի որ ներկրման ծավալների էական կրճատումը մասամբ չեզոքացվեց 2020թ. ՆՏՆԺՀ մասնավոր տրանսֆերտների 12 տոկոսով նվազման արդյունքում:
ՀՀ դրամը շարունակեց մնալ ճնշման տակ: Մինչև ապրիլի 8-ը դրամն արժեզրկվեց 2 տոկոսով, համեմատած նախորդ ամսվա հետ, բերելով ՀՀ ԿԲ միջամտությանը՝ արտարժույթի փոխարժեքի կտրուկ փոփոխությունները հարթելու նպատակով: Եվրոպարտատոմսերի ստացման արդյունքում միջազգային պահուստները փետրվարին աճեցին՝ հասնելով 3.2 մլրդ ԱՄՆ դոլար մակարդակին, բայց մարտի վերջին նվազեցին՝ կազմելով 3 մլրդ ԱՄՆ դոլար: Ամեն դեպքում, պահուստներն ապահովում են մոտավոր 7 ամսվա ներկրումների ծածկույթ: ՆՏՆԺՀ դրամական ներհոսքերն աճեցին 7 տոկոսով (ԱՄՆ-ից եկող ներհոսքերի աճը չեզոքացրեց Ռուսաստանից եկող ներհոսքերի ծավալի նվազումը), մինչդեռ փետրվարին ՆՏՆԺՀ արտահոսքերը կրճատվեցին 4 տոկոսով:
Հունվարին 65 մլրդ դրամի հավելուրդ ունենալուց հետո փետրվարին բյուջեն գրանցեց 47 մլրդ դրամի դեֆիցիտ: Վերջինս պայմանավորված էր ծախսերի կտրուկ աճով (ՆՏՆԺՀ 10 տոկոս սոցիալական և 75 տոկոս կապիտալ ծախսերի աճ) և ՆՏՆԺՀ եկամուտների 6 տոկոս նվազմամբ: Փետրվարին ՆՏՆԺՀ ԱԱՀ-ի գծով հավաքագրումները կտրուկ կրճատվեցին, ինչը մասամբ չեզոքացվեց ակցիզային հարկերից և մաքսատուրքերից ստացված մուտքերի աճով (ՆՏՆԺՀ համապատասխանաբար 16 և 21 տոկոսով): Փետրվարի վերջի դրությամբ բյուջեն ունեցավ 18 մլրդ դրամի կուտակային հավելուրդային մնացորդ:
Բանկային ոլորտի աճի տեմպի դանդաղումը շարունակվեց, իսկ հուսալիության ցուցանիշները թուլացան փետրվարին: Վարկերը (ճշգրտված փոխարժեքային փոփոխություններով) ՆՏՆԺՀ կրճատվեցին 2 տոկոսով, թեպետ շինարարության ոլորտին տրամադրվող և հիպոթեքային վարկերի ծավալը մեծացավ: Ավանդները ևս նվազեցին 2 տոկոսով ՆՏՆԺՀ, իսկ չաշխատող վարկերը փետրվարի վերջին աճեցին՝ կազմելով 7.5 տոկոս, մինչդեռ շահութաբերության ցուցանիշները ընկան: Կապիտալի համարժեքության ցուցանիշը մնաց շուրջ 17 տոկոսի մակարդակում, ինչը 12 տոկոս նվազագույն շեմից շատ ավելի բարձր է:
Ամբողջական հոդվածը` այստեղ:
